Bệnh chàm là gì?

Bệnh chàm hay còn được biết đến với tên gọi khác trong Y học là bệnh Eczema. Đây là một bệnh lý da liễu khá giống bệnh mề đay nhưng là chỉ tình trạng da bị viêm ở các thể cấp hoặc mãn tính với triệu chứng đặc trưng là mẩn ngứa, phát ban, da sần sùi. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng ngứa sẽ tăng lên và để lại nhiều biến chứng khác.
Bệnh chàm ảnh hưởng trực tiếp đến các tế bào dưới da. Trên bề mặt da nhiễm bệnh thường xuất hiện các mụn nước li ti mọc thành từng mảng. Bệnh da liễu này thường xuất hiện ở vùng cổ, cánh tay, chân và mặt.
Về đối tượng, bệnh chàm xuất hiện ở nhiều đối tượng khác nhau. Chúng tôi thống kê các đối tượng có nguy cơ mắc bệnh này cao là:

•     Trẻ sơ sinh có sức đề kháng kém
•     Trẻ thường xuyên nghịch bẩn và không được vệ sinh sạch sẽ cơ thể hàng ngày
•     Các đối tượng làm công việc nội trợ và thường xuyên phải tiếp xúc với nước tẩy rửa, hóa chất
•     Người nhạy cảm với thời tiết và dễ bị kích ứng khi có tác động từ bên ngoài
•     Người có người thân trong gia đình từng có tiền sử mắc bệnh chàm da

Các bác sĩ cho biết, bệnh chàm không nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nhưng gây ra những ảnh hưởng rất lớn đến đời sống, sinh hoạt hàng ngày do các cơn ngứa tác động. Bệnh còn làm mất thẩm mỹ ảnh hưởng đến quá trình giao tiếp cho người bệnh và mọi người xung quanh.
Bệnh chàm được chia ra thành các thể bệnh khác nhau để thuận tiện hơn trong cách phân biệt và điều trị. Trong đó bao gồm:

•     Viêm da cơ địa dị ứng
•     Bệnh chàm tổ đỉa
•     Bệnh chàm thể địa
•     Bệnh chàm da đầu
•     Bệnh chàm sữa ở trẻ sơ sinh
•     Bệnh chần thể đồng tiền

1. Phòng ngừa bệnh chàm
1.1 Tránh các yếu tố gây bệnh
Bệnh chàm xảy ra do nhiều tác động khác nhau. Bạn có thể phòng tránh bệnh chàm tái phát bằng cách tránh các yếu tố gây bệnh, bao gồm:

•     Dị ứng: Vảy da động vật, bụi, nấm mốc và phấn hoa
•     Các món ăn
•     Da khô
•     Xà phòng và chất tẩy rửa mạnh
•     Nhiệt độ cao
•     Vải thô hoặc vải gây ngứa
•     Sản phẩm chăm sóc da có thuốc nhuộm hoặc nước hoa
•     Căng thẳng
•     Mồ hôi
•     Khói thuốc lá

1.2 Dưỡng ẩm da
Chăm sóc da hàng ngày là điều cần thiết, trong đó kem dưỡng ẩm là sản phẩm nên được ưu tiên sử dụng để giúp làn da của bạn không bị khô. Có 3 loại kem dưỡng cơ bản để lựa chọn:   

•   Thuốc mỡ: Mỡ khoáng có tác dụng tốt trong việc giữ độ ẩm nhưng có thể gây nhờn.
•   Kem dưỡng: Là sự lựa chọn trung gian, không gây nhờn như thuốc mỡ nhưng vẫn giúp giữ ẩm da hiệu quả.
•   Sữa dưỡng thể: Là sản phẩm ít có tác dụng hiệu quả và lâu dài do thành phần dưỡng chất bị pha loãng.

Để có kết quả tốt nhất, bạn nên sử dụng một số mẹo dưỡng da sau:

•     Tạo thói quen sử dụng các sản phẩm dưỡng da toàn thân 2 lần/ngày, ngay sau khi tắm hoặc trong lúc tắm
•     Thực hiện xoa nhẹ nhàng, không chà xát mạnh để làm mịn da
•     Dùng thìa hoặc bơm hút các loại kem dưỡng ra khỏi hộp. Nếu bạn sử dụng ngón tay để chạm vào lớp kem sẽ để lại vi trùng, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn
•     Dưỡng ẩm cho bàn tay mỗi khi rửa tay
•     Chăm sóc da

1.3 Tắm rửa
Tắm rửa đúng cách giúp bạn phòng bệnh hiệu quả. Do đó, bạn cần chú ý:

•     Tắm 1 lần/ngày, tối đa trong 10-15 phút
•     Tắm nước ấm, không tắm nước nóng
•     Chà cơ thể bằng các loại xà phòng nhẹ nhằm giữ ẩm tốt nhất cho cơ thể
•     Chỉ chà xà phòng lên mặt, nách, bộ phận sinh dục, tay và chân. Các bộ phận còn lại rửa bằng nước sạch
•     Không chà với khăn lau hoặc mướp đắng
•     Nhẹ nhàng lau khô bằng khăn mềm
•     Tắm vào ban đêm để giữ độ ẩm tốt nhất

Để việc tắm rửa đạt hiệu quả hơn, bạn có thể thử thêm các cách sau:

•     Baking soda, khoảng 1⁄4 cốc
•     Dầu tắm để giữ ẩm cho làn da
•     Thuốc tẩy nhằm giảm sưng và các vi khuẩn trên da. Đối với một bồn kích thước tiêu chuẩn, thêm một nửa cốc thuốc tẩy và đổ đầy nước vào các lỗ thoát nước. Ngâm trong 10 phút, 2-3 lần/tuần.
•     Bột yến mạch giúp giảm ngứa. Sử dụng bột yến mạch keo, giống như gel bột yến mạch.
•     Muối, khoảng một cốc, khi bệnh bùng phát.

1.4 Chỉ sử dụng xà phòng và chất tẩy rửa nhẹ
Xà phòng, chất tẩy rửa và các sản phẩm khác có thể gây ảnh hưởng không tốt đến làn da, vì vậy bạn nên cân nhắc lựa chọn sản phẩm phù hợp.

•     Tránh xà phòng kháng khuẩn và khử mùi.
•     Chọn sản phẩm mà không chứa thuốc nhuộm hoặc nước hoa được thêm vào.
•     Chọn sản phẩm với càng ít phụ gia càng tốt.
•     Sử dụng chất tẩy nhẹ.
•     Không sử dụng chất làm mềm vải.

Chỉ sử dụng xà phòng và chất tẩy rửa nhẹ

1.5 Mặc quần áo mềm
Quần áo tiếp xúc với da bạn suốt cả ngày. Để giảm khó chịu với làn da, bạn cần thực hiện các biện pháp nhằm giảm ma sát giữa da và quần áo. Bạn nên hạn chế sử dụng các loại quần áo thô, chật, trầy xước như len. Thay vào đó, bạn nên mặc quần áo mềm mại, thoáng khí như cotton. Ngoài ra, bạn cũng nên lựa chọn trang phục theo mùa. Nhiệt độ, mồ hôi có thể kích hoạt bệnh bùng phát, do đó, điều quan trọng là phải giữ cơ thể thoáng mát.
1.6 Hạn chế ngứa
Ngứa có thể kích ứng gãi da, gãi nhiều có thể gây loét dẫn đến nhiễm trùng. Để giảm triệu chứng ngứa, bạn nên thực hiện:

•     Đặt miếng vải ướt lên những vùng ngứa
•     Che các khu vực ngứa để tránh trầy xước
•     Nhẹ nhàng chà cơ thể bằng đầu ngón tay thay vì gãi
•     Cắt ngắn móng tay
•     Đeo găng tay mỏng trong khi bạn ngủ

Nếu các mẹo trên vẫn không giúp bạn giảm thôi thúc gãi ngứa thì bạn nên gặp bác sĩ để được hướng dẫn điều trị thêm.
2. Điều trị bệnh chàm
2.1 Bôi kem theo toa và thuốc mỡ
Nếu các biện pháp tự chăm sóc không ngăn ngừa bệnh bùng phát, bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc bôi da như:
    Corticosteroid: Corticosteroid từ lâu đã được sử dụng để điều trị bệnh chàm. Thuốc thường được sử dụng nhằm kiểm soát bệnh bùng phát
    Thuốc ức chế calcineurin: Thuốc ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống miễn dịch, có tác dụng hạn chế bệnh bùng phát nhưng cũng có một số tác dụng phụ nghiêm trọng. Do đó, bạn có thể chỉ nên sử dụng nhóm thuốc này khi các phương pháp điều trị khác thất bại
2.2 Thuốc sinh học
Hệ thống miễn dịch có vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Tuy nhiên, đối với bệnh chàm, hệ miễn dịch phản ứng quá nhạy cảm, kích hoạt các tế bào da ngay cả khi không có các yếu tố gây hại tác động vào, dẫn đến bùng phát bệnh. Thuốc sinh học có tác dụng kiểm soát phản ứng của hệ miễn dịch. Dupilumab (Dupixent) - tiêm dưới da, là loại thuốc sinh học duy nhất được phê duyệt cho bệnh chàm.
2.3 Thuốc kháng histamin
Nếu bạn bị ngứa nặng mà không không có dấu hiệu giảm bệnh, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc kháng histamin. Thuốc thường cung cấp dưới dạng viên uống, theo toa hoặc không theo toa. Một số loại thuốc chống dị ứng có thể gây buồn ngủ. Do đó, bạn nên sử dụng thuốc vào ban đêm.
2.4 Corticosteroid
Nhóm thuốc corticosteroid được sử dụng cho người bị bệnh chàm mức độ nặng, khó kiểm soát. Tùy vào loại thuốc mà đường dùng khác nhau, thường là thuốc dạng viêm uống và thuốc tiêm. Thuốc có tác dụng hiệu quả. Tuy nhiên, thời gian dùng thuốc quá lâu có thể chịu ảnh hưởng của các tác dụng phụ.
2.5 Kháng sinh
Bệnh nhân chàm thường có làn da khô, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập. Do đó, bạn cần sử dụng thuốc kháng sinh. Thuốc không có tác dụng chữa trị bệnh chàm, mà chỉ có tác dụng điều trị các bệnh nhiễm trùng kèm theo. Thời gian sử dụng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng.

Thuốc kháng sinh được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng kèm theo

2.6 Băng ướt
Với bệnh chàm từ mức độ trung bình đến nặng, bạn có thể sử dụng biện pháp băng ướt. Dụng cụ bao gồm băng vết thương và thuốc corticosteroid. Cho thuốc vào băng rồi dán lên vùng bị chàm trong vòng vài giờ. Bạn nên điều trị tại bệnh viện, nơi có các điều dưỡng viên có kỹ năng chuyên môn cao. Bạn cũng có thể hỏi bác sĩ và thực hiện công việc tại nhà.
2.7 Liệu pháp ánh sáng
Liệu pháp ánh sáng còn được gọi là liệu pháp quang học. Với liệu pháp này, bác sĩ sử dụng một thiết bị máy để chiếu vào da các loại tia sáng đặc biệt. Tia sáng phổ biến nhất được sử dụng cho bệnh chàm là tia cực tím B (UVB). Ngoài ra, còn có một số loại tia khác được sử dụng trong các trường hợp khác nhau.
Bạn thường cần 2 - 3 lần điều trị mỗi tuần trong vòng 1 - 2 tháng cho đến khi thấy hiệu quả điều trị. Mỗi lần chiếu chỉ kéo dài một vài phút. Liệu pháp ánh sáng có tác dụng cải thiện bệnh chàm, nhưng cũng làm lão hóa làn da và tăng nguy cơ ung thư da.
2.8 Kiểm soát căng thẳng
Căng thẳng có khả năng kích thích bệnh bùng phát, do đó, bạn nên tìm cách kiểm soát căng thẳng. Nếu bạn đã cố gắng kiểm soát mà vẫn không đạt hiệu quả thì nên gặp các bác sĩ trị liệu nhằm học các kỹ năng thư giãn, kiểm soát căng thẳng. Ngoài ra, bạn cũng nên sử dụng một số biện pháp khác như thiền, yoga, thái cực quyền, thư giãn cơ bắp. Điều quan trọng là bạn nên kiên trì tập luyện cho đến ngày đạt hiệu quả.

Nguồn tham khảo: Webmd.com